یادداشتی بر رمان «تا پای مرگ» نویسنده «لی چایلد»؛ «سعید زمانی»/ اختصاصی چوک

رمان «تاپای مرگ» نوشته «لی چایلد» از انتشارات کتابسرای تندیس:“یه مشکل پیدا کن و حلش کن. این قانون منه.” جک ریچر. تا پای مرگ

در طول تاریخ ادبیات قهرمانان یکه بزن همه فن حریف کم نبوده‌اند. از رمان‌های پلیسی که شامل شرلوک هلمز مخلوق سرآرتور کانن دوئل، هرکول پوآرو مخلوق آگاتا کریستی، فیلیپ مارلو مخلوق ریموند چندلر، کارگاه مگره مخلوق ژرژ سیمونز که متخصص حل انواع معماها و کشف اسرار جنایات بودند تا شخصیت‌های که در رمان‌های جاسوسی معرفی شدند مانند جیمز باند مخلوقیان فلمینگ و جک رایان مخلوق تام کلنسی.

مورد اخیری که در کشور ما به تازگی (حدوداً دوسال) شناسانده شده چرا که از سال ۱۹۹۷ میلادی سلسله این رمانها آغاز شده، شخصیت یکه بزن و همه فن حریفی است به نام جک ریچر مخلوق ادبی لی چایلد. از سال ۱۳۹۳ اولین رمان این سری تحت عنوان قتلگاه با ترجمهٔ خوب محمد عباس آبادی در ایران توسط کتابسرای تندیس منتشر شد و پس از آن به طور مرتب هر دو سه ماه یکبار یک جلد از این سری منتشر می‌شود. جک ریچر پلیس سابق ارتش، یک نظامی بازنشسته می‌باشد که به هیچ عنوان از خطر هراسی ندارد و به خاطر بازنشستگی زودتر از موعد (حدود سی و پنج سالگی) در اوج آمادگی جسمانی می‌باشد. جک ریچر در پایگاه نظامی متولد شده است. در کودکی پدر و مادرش را از دست می‌دهد و از تنها برادرش سالها بی خبر است تا اینکه به طور غیر منتظره‌ای خبر مرگ او را (در ایالت جورجیا) می‌دهند. (رمان قتلگاه) به خاطر این بی کس و کاری جک ریچر زندگی خانه به دوشی را بر می‌گزیند و از راه پس اندازش روزش را می‌گذراند. هدف او از خانه به دوشی گشت و گذار و لذت بردن از زندگی مجردی و آرامش می‌باشد؛ اما انگار قرار نیست هیچگاه روی آرامش را ببیند؛ زیرا همیشه دردسر به دنبال این شخصیت می‌چرخد، هر چند که او فراری از دردسر است. در اولین رمان این سری او را به جرم قتلی که حتی روحش هم خبر ندارد بازداشت می‌کنند و پس از آنکه معلوم می‌شود، مقتول برادرش بوده، تبرئه شده و ناخودآگاه خود را در بین جدال در بین باند تبهکار جاعل اسکناس می‌یابد.

در دومین رمان از این سری، جک ریچر درگیر عده‌ای آنارشیست (هرج و مرج طلب) می‌شود که می‌خواهند جمهوری جدیدی در ایالات متحده رقم بزنند؛ منتها چون قدم اول سرکردگان این جمهوری جدید با ریختن خون آغاز می‌شود، دیری نمی‌پاید که توسط ماموران اف بی آی و هوشمندی جک ریچر از هم می‌پاشند. شخصیت جک ریچر تا اینجای کار از همنوعان خودش (جیمز باند و جک رایان) طبیعی‌تر و سه بعدی‌تر کار شده است. مخصوصاً از جیمز باند. حداقل می دانیم که خانواده و گذشته‌ای داشته، تخصص و دوره‌های گذرانده شده به راحتی قابل شناسایی است. به شخصه دو سه تا از رمانهای جیمز باند را خوانده‌ام؛ اما نمی‌دانم به خاطر ترجمه ضعیف بوده یا نوع داستان، خیلی کشش ندارند و بسیار با مأمور دو صفر هفتی که روی پرده نقره‌ای هنر نمایی می‌کند فاصله دارد. اما در مورد جک ریچر داستان اینگونه نیست. فیلمی که با بازی تام کروز در سال ۲۰۱۲ با محوریت این شخصیت بر پرده سینماهای امریکا اکران شد، سر و صدای طرفداران را درآورد. چرا که جک ریچر در رمانها شخصیت قد بلند (۱۹۸ سانتی متر) و هیکلی گنده و پرهیبت با موهای بلوند و چشمانی آبی توصیف شده است در حالیکه در فیلم سینمایی، تام کروز فاقد این توصیفات می‌باشد، اما فیلم با تمام این تفاسیر فروش خود را کرد و چراغی سبزی برای شروع جک ریچر دوم با نقش آفرینی مجدد تام کروز روشن شد.

یکی از خصوصیاتی دیگر رمان تا پای مرگ این است که بسیار تصویری می‌باشد. امکان ندارد که خواننده نتواند با شخصیت‌های مجموعه جک ریچر همذات پنداری نکند و خود را در مکان‌های توصیف شده در رمان مثل جنگها و خانهٔ بدون پنجره نبیند؛ یا از ضد قهرمان داستان متنفر نشود. یکی از خصوصیاتی که این گونه داستان‌ها را سرپا نگه می‌دارد، ضد قهرمانها هستند. یعنی ضد قهرمان آنقدر خوب (از نظر نفرت انگیزی) باشد که قهرمان داستان ابتدا در سایه‌اش گم شود و بعد، با استفاده از پاشنهٔ آشیلی که شامل تمام قهرمان‌ها و ضد قهرمانهای قدرتمند می‌باشد، او را از پا درآورد. این رمان هم از این حیث قابل اهمیت است. شخصیت بو بورکن، یک آنارشیست روانی است که از دست و پا قطع کردن و مثله کردن قربانیانش هیچ ابایی ندارد و حتی از دیدن جیغ و فریادهای شکنجه شوندگان لذت هم می‌برد. همین هوشمندی این شخصیت و بازی موش و گربه وار با قربانیانش باعث شده که جک ریچر و اقداماتش بیشتر به چشم بیایند و تنفری که جک ریچر هنگام صحبت با بو بورکن حس می‌کند، به خواننده نیز منتقل شود. به هر حال رمان قتلگاه (اولین رمان این مجموعه) و رمان اخیر، تا پای مرگ سطح بالاتری از تریلرهای موجود دارد زیرا که هنگام خوانش، اطلاعات ارزنده‌ای به خواننده اعم از نظام پولی و بانکی در امریکا، انواع دلارها، نظام سیاسی حاکم بر امریکا، انواع اسلحه‌ها و… منتقل می‌کند به اضافه اینکه سطح آدرنالین خون خواننده هم ناخودآگاه بالا و پایین می‌شود!■

www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11946-01.html

دانلود ماهنامه‌های ادبیات داستانی چوک

www.chouk.ir/download-mahnameh.html

شبکه تلگرام کانون فرهنگی چوک

https://telegram.me/chookasosiation

اینستاگرام کانون فرهنگی چوک

http://instagram.com/kanonefarhangiechook

دانلود نمایش‌های رادیویی داستان چوک

www.chouk.ir/ava-va-nama.html

دانلود فرم ثبت‌ نام آکادمی داستان نویسی چوک

www.chouk.ir/tadris-dastan-nevisi.html

بانک هنرمندان چوک صحفه ای برای معرفی شما هنرمندان